“L’ert? Ujinanza zënza paroles”
Na ntervista al depenjadëur de Urtjiëi Christian “Stl” Holzknecht

55 ani de persona, 55 ani de ert: chësta ie la mprescion che me dà Christian “Stl” Holknecht te si respostes a mi dumandes per chësta ntervista. N stil cunesciù y recunesciù tla valeda y oradecà, ma plu che dl stil ei ulù ti damandé al artist ciun che sibe l rodul dl’ert, do si ntënder, sibe te si vita che n generel te na valeda che possa laudé su na gran richëza artistica.

Co ie pa nasciù y co se à pa svilupà Vosc lëur tla pitura?
Nasciù iel bele canche fove tl scumenciamënt de mparé l lëur da depenjadëur de chiena y sanc. Chësc te berstot cun mi majer fra y genitores mòstri. L me dajova cuntentëza, ma me ove ntendù riesc che l manciova velch. Ora d’ëura, al’età de chindesc ani, desseniovi y depenjovi de pitla pitures. Chësc se ova svilupà cun l passé di ani, y fova deventà na gran pascion.
N’autra cossa che ie unida descededa te mé fova la truepa tecniches de dessëni, grafica y sambën pitura, che é pudù mparé y che me à acumpanià per bën trënt’ani.
Al’età de 21 ani fovi mucià da cësa, o miec dit dala berstot. Ruvà a Flurënza a me scrì ite te na scola d’ert zënza ne l’avëi cuntà a mi genitores, se ova mi lëur svilupà scialdi debota, ma do i ani de scola tla Toscana fovi inò “sbriscià” de reviers te berstot da nduradëur.

Ve udëis’a Vo spezialisà te un n ciamp o sëis’a plu un che proa plu gën mpue dl dut?
Do che me ove dat ju cun la storia dl’ert y cun truepa tecniches desferëntes, fovi nce stat a vijité truepa mostres y museums te duta l’Europa y gor nchin a New York. La spezialisazion vën man man, lauran, pensan, y sce n descëida n gran sentimënt y sensibltà de viers dla criativà y dl’ert.

Ciuna mpurtanza à pa l’ert te Vosta vita?
Grandiscima. Son nravisà te Gherdëina cun mi bela familia che é gën y che ie dut per mé. L medemo diji nce dl’ert, ajache la cumpletea mi vita.

Y ciuna ratëis’a che la pudëssa avëi tla vita da uni di de na persona che ne viv nia l’ert te na maniera tan direta?
L me sà sciot che truepa persones se dedichea puech al’ert; les me mëina belau picià! Ajache l’ert possa duné de gran emuzions positives. Ue propi fé n apel: dajëve ju cun l’ert, ajache la ne n’à degun cunfins y nes gëura urizonc nueves a duc nëus. L’ert ie sensibla y nes fej ntënder la vita, la dà vijibltà ulache n ne vëija nia, la viv tla materia, ti culëures y tla linies. Dut chël che n ne n’ie nia boni de spieghé, sënten cun l’ert. Per mé iel n elisir, belau na droga, na mpetermetuda ala vita, lidëza tl’esprescion, ujinanza zënza paroles y che scinca n gran curaje ti dis de deblëza.

Ie pa l’ert per Vo persunalmënter velch che jëis a crì plu ti mumënc de cuntentëza o te chëi de melcuntentëza?
Cuntentëza o melcuntentëza, l’ert ie prejënta te uni mumënt, pra mé. La ie propi n spiedl de mi carater y de mi vita da uni di.

Ce fazion à pa l’ert vijiva te Gherdëina al didancuei? Iela pa plu n plajëi estetich che puecia jënt dal muet possa se permëter o plu na usc critica che uel mo se lascé audì?
L vën pità ert plajëula te Gherdëina – dantaldut tla scultura –, ajache da nëus plejela! Y la ti plej ala massa, nsci possa n valguni tl ciamp dl artejanat artistich tré su na familia, a pe zot. L’ert critichea, ma nce l’ert che descëida ora o lascia sënies vën danz piteda, o miec fata, demanco. Ajache l crëidum dl’ert cuntempurana fova prejënt dinrer, o nce nia capì da nosta jënt. Da nëus te valeda saral mo na desëina de artisć che se dà ju o s’la sënt de mustré chësta ert de gran mpurtanza, vëira y sota.

Y per finé via, co udëis’a l daunì dla scena dla pitura te Gherdëina?
La scena dla pitura ie primera sun chësc mond; te Gherdëina iela secundera. L ie mé cuestion de cstel, disciplina, ardimënt, de bona ideies, pratica y la gran ueia de fé y de scinché. A se paré ite la manies, possela garaté. Messon dé inant nosc savëi y perchël ti ei ie crëta al daunì di artisć depenjadëures de Gherdëina.

[Bruno Maruca]