Giavé tl passà scur de Gherdëina
L autëur de Bulsan Clambagio nes conta de si lëur y de si raport cun la valeda ladina
Na storia de marueia che scumëncia dan 68 ani a Santa Cristina. Na storia che puecia jënt dla valeda nstëssa de Gherdëina cunësc, ma che ie suzeduda y che nes mostra l mus de na sozietà da zacan che à ulù ti tò la denità a na oma sëula.
Chëla oma ti à dat la vita al autëur cun chël che on pudù s’la ciaculé ncuei.
Dantaldut, chi ie pa Clambagio?
Clambagio ie n inuem d’ert, l acronim de mi cater inuemes de batëisum: Claudio Amedeo Battista Giovanni. A dì la ueità ei inuem Claudio Bianchetti, son n mprenditëur (śën n pension, nce sce cunlëure mo cun mi mut, a chël che é ti dat ju duta mi ativiteies) y scritëur. Porte inant de plu pascions, ma la prinzipeles ie la letures y la scritura.
Ciun ie pa Vosc raport cun Gherdëina?
N raport de amor/rabia. Amor ajache son nasciù, tl 1953, a Santa Cristina, ajache l sanch che regor te mi vëines ie gherdëina. Rabia, o povester iel miec dì desplajëi y melcuntentëza, ajache ie y mi oma, morta puec mënsc do mi nasciuda te na desgrazia tragica, son unii arbandunëi dai parënc y da duta la cumenanza. Mi oma, Katarina Perathoner, ne n’à nianca na fòssa.
Co ie pa stat giavé tl passà cun l romann “Scandalo in Val Gardena”?
“Scandalo in Val Gardena” ie stat mi cuinto romann, l prim a avëi abù n cër’ suzes, cun nce cater pesć letereres nternaziunei. La prima pert, de diesc capituli, ie - nce sce rumanzeda - autobiografica. Per mé iel stat n’uperazion che me à fat bën, dijësse taumaturgica. Ti l fove de debit a mi oma, al’ëila che me à metù sun chësc mond ndesfidan l mond che fova ntëur ëila ite.
Co iel pa stat a avëi da nfé diretamënter per l prim iede cun la rujeneda ladina?
Ne ntënde y ne rejone nia ladin, cie che me dà truepa melcuntentëza al pensier che da fantulin fova la prima paroles audides - bonamënter chëles de mi oma - per ladin gherdëina.
L ultimo romann publicà, “IRONTA - Pazzo per Victor” trata dl mond di pec fauc tl’ert. Da ulà vën pa chësc nteres?
L liber, publicà avisa dan n ann, me dà truepa sudesfazions y à bele venciù nuef pesć letereres. Son da giut incà n apasciunà de chëla ert a chëla che n ti dij “post-war” y é pudù udëi la fauziteies y i ngians de chësc mond, nce sce de marueia. L’ert ie – coche é zità tl liber – l sëul balsam contra la fadies de nosta esistënza. Nia per nia regorel sanch gherdëina te mi vëines. L popul de Gherdëina ie n popul de artisć, cunesciù te dut l mond per si criatività y fortl.
Y per finé via, te puech passa n mëns saral l tiermul per dé ju i essays y romanns per la prima edizion dl Premio letterario Città di Bolzano/Bozen/Bulsan, pra chël che Vo sëis tla giuria. Do cie se tratela pa?
Deberieda cun la dut.ssa Raffaella De Rosa, presidënta dl cumité Dante de Bulsan, de chël che son cumëmber, ons purtà inant chësc Pest Leterer a livel naziunel, nce tla rujeneda tudëscia y ladina per i abitanc dl Trentin-Südtirol. L pest god dl patrozine dl Chemun de Bulsan, dla Provinzia de Bulsan y dla Region Trentin-Südtirol. La iscrizions puderan mo fé nchin ai 30 de juni, la premiazion cun de biei pesć unirà fata tla sales de prestige dl Ciastel Marëc a Bulsan. Tla giuria, scialdi cualificheda, de chëla che son cumëmber, iel nce mi cumpani Marco Forni, scritëur y lessicoraf renumà de Sëlva. Bele śën, puech dan la fin, ons truepa iscrizions da duta la Talia y monce da oradecà. Chi che ulëssa se scrì ite, iel l mesun de l fé sun la plata de “concorsiletterari” o sun chëla dl cumité Dante de Bulsan.
[Bruno Maruca]