Simon Rabanser, danter tradiziunel y modern
Na udleda tl mond dl musizist jëunn de Urtijëi. Na ntervista

Simon Rabanser ie n jëunn dl 1998 che à plu che na storia da cunté tres si mujiga. Da si pascions y si bujën de esprescion vëniel ora pec che porta adum la tradizion dl strumënt dl’armonica y la sonoriteies plu eletroniches y ritmiches dl keyboard.

Co nasc pa ti pascion per la mujiga?
Mi pascion per la mujiga nasc canche fove scialdi pitl. Cun mi nëine Hubi da Ianon éi sunà cianties y abù na hez limpea bele canche ove mé trëi ani. Mi prim strumënt ie stat na pitla chitara de lën y cun chëla éi mefun fat plu damat che no cun uni autra roba. Che é la mujiga tl sanch, à mi nëine y mi genitores per fertuna bel snel ntendù, y i me à per fertuna for sustenì y spënt a fé inant.
Canche ove sies ani, sons jit pra na segra a Feldthurns, pra chëla che l fova Herbert Pixner che sunova l’armonica. Ël à bel snel udù che n tel pitl mut de sies ani, che fove ie, ti scutova su ëures y ëures alalongia y perchël me àl sunà dant “Pippi Ciauzalongia”. Chël ie per mé stat tan bel che ti é dit a mi genitores che ulove scumencé a suné l’armonica. Cherscian, éi riesc ntendù che l plu lezitënt di sculeies te scola de mujiga ne fovi dessegur nia, ma ove bele da pitl insù – y for mo śën – truep cuer y la majera pascion per la mujiga. Cun diesc ani éi pona nce scumencià a suné la tumbrëta, l euphonium y mpue la posauna. Nce pra la Muiga de Urtijei éi fat na bela esperienza, danter l auter nce canche é pudù suné n solo pra n Cunzert de Santa Zezilia.

Can y ciuldì rates’a che te ebes abù la ulentà y l bujën de mudé dal “mé” suné pec scric da d’autra jënt al mëter adum pec nstës?
A di la urità ne n’éi bele da pitl mei sunà do la meludia avisa “sciche se toca”. Nia ajache ne fove nia bon, ma ajache é for mo metù ite nce mpue mi meludia. É scumencià pona a mëter adum pec canche ie mort mi nëine Hubi, ajache é propi sentì l bujën de suné ora dl cuer mi pensieres y mi sentimënc. Pona éi mparà a suné l tlavier cun mi istrutëur Fabio Degli Angeli. Ël me à nsenià propi truep, sibe a suné l tlavier che robes techniches, teoriches dla cumposizion. Son śën bele da n trëi ani incà che scrije mi pec, y chël me sà for plu y plu bel.

Te es nce fat vel’ cover de pec pop sun ti profil Instagram ntan l prim lockdown l ann passà, tres videos che à abù n bon suzes de publich. Te ce maniera proves’a tu a rënder na cover zeche de tie, de plu persunel?
Ie rate che mi cover sibe zeche de persunel dantaldut per mi strumënt. Sone l’armonica, che ie per truepa jënt mo mujiga tradiziunela o mefun Herbert Pixner cun si suné plu modern. Ie é ulù ti mustré ala jënt che cun l’armonica pòssen fé dut. É tëut propi la mujiga che n aud uni di tl radio – dala mujiga moderna pop nchin ala mujiga rock – y é fat mi cover cun l’armonica. Muesse rengrazië duta la jënt che me scrij uni di per me fé i cumplimënc o che me ferma su sun streda per dì che dësse marë fé inant cun mi mujiga y mi covers. Chësta ie la majera legrëza che n possa ti fé a n musizist.

Ciuna funzion à pa la mujiga te ti vita? Y ciuna funzion rates’a che la posse avëi per la jënt, dantaldut te chisc mumënc tan particuleres de pandemia?
Per mé persunalmenter ie la mujiga viver. La ie na maniera de esprescion zënza ne messëi rujené. Cun la mujiga sons suvënz bon de dì plu robes dites de cuer che no rujenan, y chëla ie da mé ora mi majera forza.
Dantaldut te chesc mumënt de pandemia pënsi che la mujiga, ma n generel la cultura, sibe da stramp mpurtanta. N ne dëssa nia fé l fal de valuté la cultura mé sciche atività de tëmp liede, sciche sce: “la ne n’ie pa nia tan grieva sce n ne la à per n pez nia”.

Can, co y ciuldì es’a abù l’idea de mescedé l sonn tradiziunel dl’armonica cun i sonns plu eletronics dl keyboard?
L’idea me ie unida pona cun mi secondo album, che à inuem “United”. Tlo éi per l prim iede fat l esperimënt de mescedé l’armonica cun l tlavier. É cumprà n software cun chël che n possa fé mujiga, y coche suvënz éi tëut ca mi armonica y é scumencià a suné. Dut l rest ie pona jit da sëul.

Te es nce cianties cun tòc ciantiei sun ti canai Spotify. Co te mueves’a cun i tesć?
Sci, ultimamënter éi tëut su truepa cianties ciantedes, pra chëles che é nce suvënz scrit l test. Per n valguna cianties me à nce judà n mi bon cumpani. Ël me à judà ajache l scrì ie per ël na pascion sciche per mé la mujiga, y mëter adum doi jëuni cun doi pascions stersces per cosses desferëntes ie do mi ntënder for na bona idea.

Y co iela pa cun la nrescida de chiche ie la usc per la ciantia?
Mi maniera de lëur ie de mëter adum la ciantia cun dut chël che ie la pert strumentela, dala bateria passan per l bas ruvan nchin pra la chitara y l’armonica y truep auter. Da dedò, canche son cuntënt cun la verscion strumentela, cëli de audì ora l mood che la ciantia à. L proscimo var ie chël de abiné na usc che se adatea a mi ciantia.

[Bruno Maruca]